Toegankelijkheid en Mobiliteit
“Hamerkwartier moet meest toegankelijke wijk van Amsterdam worden”
Het Hamerkwartier in Amsterdam - Noord is op de schop gegaan. Er komen 6700 nieuwe woningen. De ‘hoog stedelijke wijk’ met een mix van wonen en werken, krijgt een uitstraling die lijkt op die van New York. Betrokken ervaringsdeskundige Stella Kroese: “Ik hoop dat de fouten op het gebied van toegankelijkheid die bij de bouw van IJburg gemaakt zijn, in het Hamerkwartier voorkomen kunnen worden. Sterker nog: wat mij betreft wordt het Hamerkwartier de meest toegankelijke wijk van Amsterdam.”
Stella is lid van onze themagroep 'Wonen'. Ze richtte daarnaast in 2019 haar eigen werkgroep 'All Inclusive Hamerkwartier' op. Deze werkgroep bestaat uit 3 pioniers en zoekt versterking. Nodig omdat de plannen heel snel vorderen. De eerste nieuwbouw staat al voor 2022 gepland.
Groot denken Stella kreeg 25 jaar geleden een chronische ziekte, waardoor ze minder mobiel werd. Sindsdien zet ze zich in als vrijwilliger bij allerlei projecten om de toegankelijkheid in Amsterdam Noord te verbeteren.
“Ik vind dat zowel de nieuwbouw als de openbare ruimte in het Hamerkwartier toegankelijk moeten worden. Daarnaast moet er goede 24-uurszorg komen. Mijn idee is om deze wijk de status van ‘meest toegankelijke wijk van Amsterdam’ te geven.
Met een werkgroep ervaringsdeskundigen die meedenkt. Als deze goed functioneert, dan kun je dit concept ook elders inzetten. Tja, je moet groot kunnen denken!”
Toegankelijkheid nooit vanzelfsprekend In 2018 nodigde de gemeente bewoners van de Vogelbuurt, het Vogeldorp en het IJplein uit om mee te denken over het Hamerkwartier. Stella: “Hoe leuk de informatieavonden ook waren, niemand zei iets over toegankelijkheid. Daarover heb ik toen iets geroepen.
Foto: Hennis Photography)
Na 2030: Reizen voor mensen met een beperking moeilijker
Mensen met een zogeheten ‘lichte vervoersvraag’ kunnen na 2030 geen beroep meer doen op het Aanvullend Openbaar Vervoer (AOV). Dat viel onder andere te lezen in de Toekomstvisie Sociaal Vervoer van de gemeente Amsterdam. De gemeente wil dat zo veel mogelijk mensen voor wie reizen niet eenvoudig is, met het gewone openbaar vervoer gaan reizen. Volgens ons is dat niet realistisch.
Het huidige openbaar vervoer is volledig ingesteld op snelheid en doorstroming, terwijl bijvoorbeeld mensen met een beperking en mensen die slecht ter been zijn, juist een veilige en comfortabele omgeving nodig hebben.
Bart Weggeman, onze beleidsmedewerker Mobiliteit en Toegankelijkheid: “We begrijpen dat de gemeente de kostenstijging in het AOV wil beperken. Maar doe dat wel zorgvuldig en neem niet te grote stappen. Dus zorg wel dat wat goed gaat, overeind blijft.”
Het liefst reizen zoals ieder ander Als het moet kunnen we ons vinden in maatregelen binnen het AOV, zoals een kilometerbeperking en het weren van gezonde 75-plussers. Het is ook lovenswaardig dat de gemeente inzet op het verbeteren van de toegankelijkheid van het gewone openbaar vervoer.
Dat minder bereikbaar is geworden door grotere loopafstanden naar haltes en vaker overstappen. Mensen met een mobiliteitsbeperking willen natuurlijk het liefst reizen zoals ieder ander. Vrij en flexibel kunnen zijn, niet van tevoren een rit hoeven te boeken.
Oproep aan GVB, gemeente en Vervoerregio: neem inclusie serieus!
Natuurlijk is het fijn dat er na veel aandringen van belangengroepen sinds kort een gemeentelijk programma is voor inclusieve mobiliteit. Er is echter een groot verschil tussen beleid en de praktijk. De problemen met de nieuwe 15G-tram zijn een schoolvoorbeeld van het niet voldoende serieus nemen van inclusie door het GVB, de gemeente en Vervoerregio Amsterdam. Ook verschillende missers in de openbare ruimte stemmen niet vrolijk.
Onze beleidsmedewerker Mobiliteit en Toegankelijkheid Bart Weggeman verzucht: “Onze adviezen worden stelselmatig niet of half uitgevoerd. Bij het nemen van beslissingen kijken de verschillende organisaties niet goed naar de gevolgen voor de toegankelijkheid.
Ze gebruiken helaas nog steeds veel te weinig de aanwezige ervaringskennis. Het lijkt soms wel alsof het mensen met een mobiliteitsbeperking steeds moeilijker gemaakt moet worden. Elke keer bedenkt men weer iets nieuws, het is wachten tot de volgende verslechtering.”
Aanpassing 15G-tram verslechtering voor rolstoelgebruikers Het GVB heeft bij het bestellen van nieuwe trams gekozen voor een zogeheten tweerichtingentram met aan elke kant een cabine voor de bestuurder. En zonder servicebalie in het midden. De conducteur zou door de tram gaan lopen.
Nu moet er toch opeens een servicebalie komen in de nieuwe tram. Deze ingreep betekent dat van de 4 oprijplanken voor rolstoelgebruikers, er 2 overblijven voor gebruik.
OV-safari levert inzicht en raadsvragen op
Op 8 september organiseerden we een OV-safari, ‘een (te) lange reis in de wildernis van het Openbaar Vervoer’. Tijdens de OV-safari konden Amsterdamse gemeenteraadsleden zelf de toegankelijkheid van tram, bus en metro ervaren, samen met mensen met een beperking. Raadslid Elisabeth IJmker (GroenLinks) deed ook mee.
Haar ervaringen en de kennis die ze tijdens de middag opdeed, waren genoeg reden om raadsvragen te stellen over de nieuwe 15G-tram.
Elisabeth realiseert zich nu pas echt hoe ingewikkeld het is om met het OV te reizen als je rolstoelgebruiker bent. “De rolstoelgebruikers met wie ik meereisde zijn heel ervaren. Ze weten precies bij welke halte ze voorin moeten instappen en bij welke achterin.
Als ik in een rolstoel zou belanden, zou ik niet weten waar ik moet beginnen.”
Echt werk maken van toegankelijkheid Elisabeth: “De safari maakte duidelijk dat er nog veel hindernissen zijn in het OV. GroenLinks blijft zich hard maken voor betere toegankelijkheid van het gewone Openbaar Vervoer. Met de koerswijzigingen in het Aanvullend Openbaar Vervoer ligt er nog meer verplichting bij vervoerders om hier ècht werk van te maken.”
Verbaasd Elisabeth ging met de metro op safari, van station Amstel naar Sloterdijk en weer terug. Erik Groot Kormelink en Casper Schmidt waren in hun elektrische rolstoel met haar mee. Elisabeth zegt verbaasd: “Het bleek dat het hoogteverschil tussen het metrovoertuig en het perron steeds veranderde naarmate we verder reisden. Bij elke halte keken we even naar buiten om het te checken.
‘Ook een rolstoelgebruiker moet de tram in kunnen’
De nieuwe Amsterdamse trams zijn niet toegankelijk genoeg voor rolstoelgebruikers. Volgens onze directeur Deborah Lauria is dit in strijd met de afspraken rond gelijke behandeling. In Het Hoogste Woord in Het Parool van 11 oktober jl. legt ze uit waarom dit zo is.
Onlangs berichtten media wat GVB, de Vervoerregio en gemeente Amsterdam al lang weten, of zouden moeten weten: de nieuwste tram die voor de stad Amsterdam is aangeschaft, is niet toegankelijk genoeg voor rolstoelgebruikers.
Dat ligt niet aan de ‘diversiteit aan rolstoelen’ zoals het GVB beweert, maar aan verkeerde keuzes bij de aanschaf, gebrekkig toezicht en het ontbreken van afstemming en regie.
Rolstoelgebruikers zijn niet alleen de dupe, maar worden ook nog eens als probleemeigenaar neergezet. Dat klopt niet en is volledig in strijd met de Amsterdamse Inclusie-agenda.
De Algemene wet gelijke behandeling stelt dat ieder mens in staat moet worden gesteld aansluitend bij zijn eigen mogelijkheden autonoom te zijn (artikel 1), en dat onderscheid verboden is bij het aanbieden van openbaarvervoersdiensten en reisinformatie (artikel 8). In het Besluit Toegankelijk OV uit 2011 staat dat nieuwe trams per 1 januari 2020 toegankelijk moeten zijn; nieuwe haltes moeten dat al vanaf 2016 zijn.
Foto: Hennis Photograpy)
“Het Rijksmuseum is van en voor iedereen”
Het educatieve centrum van het Rijksmuseum 'De Teekenschool' heeft sinds vorig jaar een plateaulift om mensen met een beperking gastvrij te kunnen ontvangen. En dit is nog maar een van de vele veranderingen die manager Toegankelijkheid Cathelijne Denekamp doorvoerde. Ze bruist van de energie, maar is vooral een regelaar: de doelgroep is aan het woord.
Cathelijne organiseerde eerst evenementen bij het Rijksmuseum, en werd 4 jaar geleden manager Toegankelijkheid. Ze werkt met veel organisaties samen, waaronder Cliëntenbelang Amsterdam. “Ik heb regelmatig mensen uit de doelgroep nodig om faciliteiten of programma’s te testen, of om een gesprek mee te voeren.”
Samenwerking met doelgroep “Ik ben een regelaar, een spin in het web”, zegt Cathelijne, “de wensen en ideeën komen vanuit de doelgroep zelf.” Uit gesprekken met mensen met meervoudige beperkingen bleek bijvoorbeeld dat er een verschoonruimte ontbrak voor volwassenen en grote kinderen die liggend verschoond moeten worden. Er is nu een ruimte met een ligbed en een tillift. Alles is gemaakt met en getest door mensen uit de doelgroep.
Teekenschool heeft nu gelijkwaardige toegang Cathelijne vindt gelijkwaardigheid erg belangrijk: “Onze Teekenschool was op zich wel toegankelijk voor mensen in een rolstoel, maar ze konden niet zelfstandig naar binnen. Dat is niet gelijkwaardig. En al helemaal niet gastvrij, want je moest via de achterdeur naar binnen via een lift."
Foto: Het Rijksmuseum)